ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ – ΣΥΣΤΗΜΑ ATLS

Τσίντζας Διονύσιος, MSc,
Ορθοπαιδικός Χειρουργός

ΣΥΣΤΗΜΑ ATLS
* Advanced Trauma Life Support
* Επιτροπή Τραύματος Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών
* Το τραύμα είναι μία Χειρουργική Νόσος.
* Κατευθυντήριες γραμμές για την αντιμετώπιση του τραυματία ασθενούς.

ΤΡΑΥΜΑ
* Το Τραύμα είναι μία νόσος.
* Έχει ξενιστή (τον ασθενή), και μεταδοτικό φορέα (αυτοκίνητο, όπλο κ.ο.κ.).
* Στην Ελλάδα το 1998 είχαμε 40 θανάτους από τραύμα / 100000 πληθυσμό.

ΤΡΙΚΟΡΥΦΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΘΑΝΑΤΩΝ
ΠΡΩΤΗ ΑΙΧΜΗ: Λίγα λεπτά ή δευτερόλεπτα μετά τον τραυματισμό. Είναι αποτέλεσμα άπνοιας λόγω βαριών κακώσεων σε εγκέφαλο, Νωτιαίο Μυελό, ρήξη καρδιάς μεγάλων αγγείων. ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ από τους τραυματίες μπορούν να σωθούν – Μόνο η ΠΡΟΛΗΨΗ μπορεί να μειώσει δραστικά τους θανάτους αυτής της χρονικής περιόδου.
ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΙΧΜΗ: Λίγα λεπτά έως αρκετές ώρες μετά τον τραυματισμό. Οφείλονται σε υποσκληρίδια και επισκληρίδια αιματώματα, αιμοπνευμοθώρακα, ρήξη ήπατος, σπληνός, κατάγματα πυέλου, πολλαπλές κακώσεις με σημαντική αιμορραγία. Είναι οι περιπτώσεις που μπορούν να αντιμετωπιστούν και να σωθούν με την εφαρμογή των αρχών του ATLS
ΤΡΙΤΗ ΑΙΧΜΗ: Μερικές μέρες ή εβδομάδες μετά τον τραυματισμό. Οφείλονται σε μολύνσεις και ανεπάρκειες πολλαπλών οργάνων. Το επίπεδο της φροντίδας που έχει παρασχεθεί στον ασθενή κατά τις πρώτες κρίσιμες στιγμές μετά την κάκωση έχει άμεση επίπτωση στην έκβαση.

A-B-C-D-E
* A: AIRWAY – ΑΕΡΑΓΩΓΟΣ: Διατήρηση του
αεραγωγού με προστασία της Αυχενικής Μοίρας της
Σπονδυλικής Στήλης.
* Β: BREATHING – ΑΝΑΠΝΟΗ – ΑΕΡΙΣΜΟΣ: Έλεγχος της
αναπνοής και του αερισμού των πνευμόνων.
* C: CIRCULATION – ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ: Έλεγχος της κυκλοφορίας του
αίματος και της αιμορραγίας.
* D: DISABILITY – ΑΔΥΝΑΜΙΑ: Έλεγχος της νευρολογικής
κατάστασης.
* Ε: EXPOSURE/ ENVIROMENTAL CONTROL – ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ: Πλήρης αφαίρεση των ενδυμάτων του
τραυματία αλλά και πρόληψη υποθερμίας.

A-B-C-D-E
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΜΕ ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΙ ΤΟ ΚΑΘΕ ΣΤΑΔΙΟ (A-B-C-D) – ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΝΑ ΠΡΟΧΩΡΗΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΠΟΜΕΝΟΥ

A- AIRWAY - ΑΕΡΑΓΩΓΟΣ
ΒΑΣΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ: Διατήρηση του Αεραγωγού με προστασία της Αυχενικής μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης.
* Γίνεται έλεγχος για ξένα σώματα, κατάγματα προσώπου, γνάθου,
τραχείας – λάρυγγα.
* Αφαιρούνται όλα τα ξένα σώματα από τη στοματική κοιλότητα – ΜΕ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΥΧΕΝΑ
* Αποφεύγονται οι υπερβολικές κινήσεις του Αυχένα, που δεν πρέπει ούτε να υπερεκτείνεται, ούτε να υπερκάμπτεται, ούτε να στρέφεται.
* Αρχικά, για το σκοπό αυτό, συνιστάται η ανύψωση του πώγωνα ή η ανάσπαση της κάτω γνάθου.
* Κάθε πολυτραυματίας θεωρούμε ότι φέρει κάκωση της Αυχενικής Μοίρας της Σπονδυλικής Στήλης, μέχρι να αποδειχθεί το αντίθετο από τις εξετάσεις.

Β - BREATHING – ΑΝΑΠΝΟΗ – ΑΕΡΙΣΜΟΣ
* Ο ικανοποιητικός Αερισμός απαιτεί την επαρκή λειτουργικότητα των πνευμόνων, του θωρακικού τοιχώματος και του διαφράγματος.
* Αποκαλύπτεται πλήρως ο θώρακας για να διαπιστωθεί η κινητικότητά του.
* ΠΝΕΥΜΟΘΩΡΑΚΑΣ: Πίεση των πνευμόνων από συγκέντρωση αέρα στον υπεζωκότα. Υπάρχει έντονη δύσπνοια, ταχύπνοια.
* Σε ιδιαίτερα οξείες καταστάσεις μπορεί να επιχειρηθεί η άμεση αποσυμπίεση (ευρεία βελόνα στο δεύτερο μεσοπλεύριο διάστημα στην μεσοκλειδική γραμμή).

C – CIRCULATION - ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΜΕ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΣ
* Η αιμορραγία είναι η κυριότερη αιτία των προλήψιμων μετατραυματικών θανάτων.
* Τα κλινικά στοιχεία που μας δίνουν σημαντικές πληροφορίες είναι το επίπεδο συνείδησης, το χρώμα του δέρματος και ο σφυγμός ( ΚΑΡΩΤΙΔΑ).
* Η εξωτερική αιμορραγία πρέπει να αναγνωρίζεται και να ελέγχεται με την ΑΜΕΣΗ ΑΣΚΗΣΗ ΠΙΕΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΧΕΡΙ ΠΑΝΩ ΣΤΟ ΤΡΑΥΜΑ.


Α - B - C
* ΕΑΝ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΥΤO ΔΕΝ ΑΝΑΠΝΕΕΙ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΦΥΓΜΟ, ΞΕΚΙΝΑΜΕ ΚΑΡΠΑ (ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ)
D - DISABILITY – ΑΔΥΝΑΜΙΑ – ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
* Επίπεδο συνείδησης τραυματία.
* Μέγεθος και αντίδραση κορών των οφθαλμών.
* Ύπαρξη εστιακών νευρολογικών σημείων (σπασμοί).
* Επίπεδο κάκωσης νωτιαίου μυελού (κίνηση – αισθητικότητα χεριών – ποδιών).

D - DISABILITY – ΑΔΥΝΑΜΙΑ – ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
* ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε περίπτωση ΥΠΟΨΙΑΣ κάκωσης ΑΥΧΕΝΑ, ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ, ΛΕΚΑΝΗΣ:
* ΔΕΝ ΜΕΤΑΚΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΣΘΕΝΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΤΙΑ ΘΕΣΗ
* ΤΟΝ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΜΕ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΕ ΦΟΡΕΙΟ (κατά προτίμηση 3 ή 4 άτομα), ΜΕ ΟΣΟ ΤΟ ΔΥΝΑΤΟΝ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΑΣΧΟΥΣΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ.
* ΣΤΟ ΦΟΡΕΙΟ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΑΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΣΧΟΥΣΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ( ΙΜΑΝΤΕΣ – ΚΟΛΑΡΟ – ΟΡΡΟΙ).
ΙΠΠΟΚΡΑΤΗΣ: ΩΦΕΛΕΙΝ Η ΜΗ ΒΛΑΠΤΕΙΝ!!!

Ε - EXPOSURE - ENVIROMENTAL CONTROL -ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
* Τα ενδύματα του τραυματία αφαιρούνται τελείως ώστε να γίνει πλήρης και λεπτομερής εξέταση.
* Στη συνέχεια σκεπάζεται ολόκληρος με ζεστές κουβέρτες ή με κάποια εξωτερική συσκευή θέρμανσης (θερμαινόμενη κουβέρτα), ώστε να προληφθεί η υποθερμία.
* Η θερμοκρασία του σώματος του τραυματία έχει μεγαλύτερη σημασία από την άνεση του προσωπικού.

ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ - ΚΑΡΠΑ
* ΑΝΑΣΠΑΣΗ ΚΑΤΩ ΓΝΑΘΟΥ – ΑΝΥΨΩΣΗ ΠΩΓΩΝΑ
* ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΗ ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΑΕΡΑΓΩΓΟΥ
* ΦΩΝΑΖΟΥΜΕ ΒΟΗΘΕΙΑ!!! (116, 100……)
* ΤΕΧΝΗΤΗ ΑΝΑΠΝΟΗ:
1) ΑΜΕΣΗ ΠΡΟΚΑΡΔΙΑ ΠΛΗΞΗ (ΜΕ ΓΡΟΘΙΑ)
2) ΕΝΑΡΞΗ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗΣ
ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗΣ: 1 εμφύσηση – 5 πλήξεις εάν
συμμετέχουν δύο άτομα, 2 εμφυσήσεις – 10 πλήξεις
εάν είμαστε μόνοι μας.

ΜΕΧΡΙ ΠΟΤΕ???
* ΜΕΧΡΙΣ ΟΣΤΟΥ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕΙ ΤΗΝ ΔΙΚΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΟΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ – Ή
* ΜΕΧΡΙΣ ΟΤΟΥ ΕΡΘΕΙ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΙΑΣΩΛΗΝΩΣΕΙ.